ORW Królewski Las

Lokalny lider Cezary Wolski zgłosił się do projektu z pomysłem działań rewitalizacji portu w miejscowości Królewski Las w gminie Góra Kalwaria, a także „Wspólnym powitaniem Flisu Wiślanego”. Miejscowość ma bogatą historię i znajduje się tam nadwiślańska przystań, do której dawniej przypływały barki z kruszywami. Lider swoje działania (również zawodowe) związał z wodą, współpracuje z Piaseczyńskim WOPR – inicjatorem projektu pt. „Łączy nas Wisła”, w ramach którego powstała właśnie koncepcja wykorzystania istniejącej infrastruktury portu na potrzeby turystyczne szlaku wiślanego. Do tej pory port był zapomniany, uległ dewastacji i zakrzaczeniu, ale wciąż drzemie w nim duży potencjał, aby powstała tam infrastruktura wypoczynkowo-rekreacyjna: pomost, stojaki na kajaki i rowery, drewniana altana, miejsce na ognisko z ławeczkami i tablice informacyjne. Z Królewskiego Lasu mogłyby wychodzić w piesze wycieczki do zamku w Czersku, a na rzece organizowane byłyby spływy do Gassów w Konstancinie-Jeziornie, skąd można byłoby wrócić szlakiem rowerowym, którego wytyczenie już jest w planach nadwiślańskich gmin. Pojawiały się też pomysły, by zbudować replikę Szkuty Czerskiej, która wciąż leży zakopana na dnie zbiornika u stóp Zamku Książąt Mazowieckich. Jej portem macierzystym miałby stać się właśnie Królewski Las. Zdaniem lidera, projekt ORW doskonale wpisałby się w już podejmowane działania prowadzące do tworzenia infrastruktury wodnej, uzupełniłby ją jednak o aspekt obywatelskości, angażując mieszkańców Królewskiego Lasu w proces rewitalizacji portu.

Swój zespół lider zbudował z wolontariuszy (mieszkańców) oraz lokalnych partnerów: sołtysa Królewskiego Lasu, pracowników Punktu Informacji Turystycznej (organizacja wycieczki pieszej do Czerska z przewodnikiem/historykiem w ramach powitania Flisu ORW), pracowników Domu Kultury w Górze Kalwarii (organizacja występów artystyczno-kulturalnych w ramach powitania Flisu ORW), WOPR Piaseczno Grupa Góra Kalwaria, Firmę Decathlon (sponsoring), lokalne firmy (sponsoring).

Zakładane rezultaty to uczestnictwo mieszkańców Królewskiego Lasu, minimum 20 osób, w wydarzeniu – powitaniu rejsu Obywatela Rzeki Wisły, i pokazanie że działania wokół portu mogą być rozwijające dla lokalnej społeczności, co zachęciłoby ją do dalszej współpracy.

Na pierwszym spotkaniu w ramach projektu ORW  w Warszawie, lider wyjaśnił, że konsultacje z właścicielami działek w sprawie udostępnienia ich dla celów rekreacyjnych nie powiodły się, pojawiły się także problemy z Regionalnym Zarządem Gospodarki Wodnej w sprawie gruntu, na którym planowana jest budowa pomostu. Jednocześnie możliwości finansowania projektu skurczyły się. Lider nie zrezygnował jednak z przywitania Flisu ORW, choć jego nadzieje na duże zaangażowanie i zmianę podejścia mieszkańców bardzo zmalały. Problemem okazało się także nawiązanie współpracy z innymi organizacjami, ponieważ w całej gminie niewiele jest takich, dla których temat rzeki w Królewskim Lesie byłby interesujący, a w samym Królewskim Lesie organizacji brak.

Podczas drugiego spotkania projektowego w Solcu nad Wisłą, lider przedstawił skonkretyzowany plan na wydarzenie, a także sytuację związaną z realizacją planów rekreacyjno-turystycznych w Królewskim Lesie – z powodu braku wsparcia lokalnych władz i braku dofinansowania plany skurczyły się do stworzenia ścieżki rowerowej, miejsca na ognisko oraz przygotowania w minimalnym zakresie brzegu do cumowania dla kajaków.

W konsultacjach z ekspertką lider skupił się na zdobywaniu informacji dotyczących pozyskiwania środków na działania. Według lidera ludzi do pracy nie brakuje, ale brakuje środków finansowych, choćby na to, żeby można było skosić nadbrzeżne „chaszcze”.

Lider przedstawił plan dwudniowego wydarzenia „Wspólne powitanie Flisu Wiślanego”:
•    Powitanie przez sołtysa Królewskiego Lasu,
•    przejście 5 km trasą z przewodnikiem do zamku w Czersku i po drodze obejrzenie miejsca zatopienia zabytkowej szkuty,
•    zwiedzanie zamku w Czersku,
•    wspólne ognisko,
•    pływanie łodziami flisackimi zorganizowane  dla mieszkańców.

Lider podkreślał, że sołtys mocno Królewskiego Lasu wspiera działania i aktywnie uczestniczy w ich realizacji (udostępnia swoją działkę, ale też rozmawia z mieszkańcami i właścicielami działek). Lider zwracał uwagę, że wpłynięcie Flisu ORW może stać się promocją miejsca, które wymaga odbudowy i zainwestowania, by nie tylko uchronić zabytek przed dalszą dewastacją, ale przede wszystkim wykorzystać go, jako atut w rozwoju turystki wiślanej.

Po drugim spotkaniu w ramach projektu w Solcu nad Wisłą został potwierdzony termin wpłynięcia Flisu ORW, główne punkty programu, powitanie zaplanowano  wydarzenie  na  26.07.2017, godzina 15.00.

Na tydzień przed wydarzeniem wspólnym wysiłkiem sołtysa i wolontariuszy uprzątnięto teren nad brzegiem. Sołtys zorganizował wywrotkę żwiru i piasku  do utwardzenia gruntu, tak by można było wygodnie poruszać się po nim. Przygotowano miejsce na ognisko oraz rozbicie namiotów. Przed wpłynięciem Flisu ORW wydrukowano przewodniki przedstawiające mapę z trasą turystyczną, prowadzącą z Królewskiego Lasu do Czerska, by flisacy mogli otrzymać je podczas wizyty.

Na powitanie Flisu ORW przybyli: wicestarosta, przedstawiciele Biura Promocji Urzędu Gminy, pracownicy Gminnego Ośrodka Kultury oraz pracownica Centrum Informacji Turystycznej. Przybyli także mieszkańcy, którzy bardzo byli ciekawi, jak flis wygląda.

Wydarzenie zaplanowane było na godzinę 17.00 ale z powodu bardzo niskiej wody na Wiśle, flisacy przypłynęli z dwugodzinnym opóźnieniem, dlatego kolejność punktów programu zmieniono,  dostosowując ją do aktualnych potrzeb.

Przebieg wydarzenia był następujący. Rozpoczęto oficjalnym powitaniem Flisu ORW przez sołtysa i wicestarostę. Następnie uczestnicy przeszli do ogniska, by wspólnie zjeść posiłek i porozmawiać. Rozmowy trwały do późna, a sołtys dotrzymywał towarzystwa flisakom. Na drugi dzień rano odbyło się zwiedzanie Królewskiego Lasu i piesza wycieczka z przewodnikiem do zamku w Czersku. Droga powrotna do portu odbyła się autokarem. Mieszkańcy wsiedli łącznie do dziesięciu kajaków i wspólnie z flisakami popłynęli na tamę w Górze Kalwarii.

Rezultat, jaki udało się osiągnąć liderowi, jest bardzo dobry.  W wydarzeniu łącznie wzięło udział 50 mieszkańców Królewskiego Lasu, którzy od tamtego czasu częściej przebywają nad brzegiem w porcie,  niż w altance postawionej przez gminę w środku wsi.
Sołtys Królewskiego Lasu przekazał część swojej działki na działania wiślane, co być może rozwiąże problem z wytyczeniem miejsca na budowę pomostu.
Udział w powitaniu Flisu ORW uruchomiło w mieszkańcach myślenie o  budowie pomostu i być może w przyszłym roku budżet sołecki zostanie przeznaczony właśnie na ten cel.
W opinii lidera ważną rolę odegrał sołtys, który intensywnie zaangażował się w przygotowania, a także  uczestniczył przez cały czas w wydarzeniu.
Organizacja i przebieg wydarzenia pokazały liderowi, jak pracuje jego zespół, przekonał się na kogo może liczyć.
Zdaniem lidera frekwencję i zaangażowanie mieszkańców w wydarzenie osłabił termin (środek tygodnia), w przyszłości należy zmienić termin na bardziej korzystny. Jednocześnie wydarzenie powinno być jeszcze bardziej nagłośnione, a promocja rozpoczęta wcześniej.

Niestety często tak się dzieje, że różne instytucje lub organizacje planują działania i zapraszają do współpracy mieszkańców, a później brakuje przełożenia planów na konkretne działania. Lider z Królewskiego Lasu świadomie nie planował dużego wydarzenia, wiedział bowiem z wcześniejszego doświadczenia, że w pracy z mieszkańcami lepsze są niewielkie, lecz konkretne rezultaty, natomiast wielkie ale niezrealizowane cele zmniejszają zaufanie i zaangażowanie w kolejne działania. W Królewskim Lesie zadziałała siła synergii, zaczęto od małej sprawy – wykoszenia brzegu, by łodzie mogły przycumować, a w kolejne działania włączali się już partnerzy, odpowiedzialni za konkretne prace, które nie były dla nich trudne i nie wymagały specjalnych nakładów materialnych, ale to właśnie okazało się drogą  do sukcesu.

Warto pamiętać: liderzy powinni uważać na „wypalenie” i zapewnić sobie odpowiednie zaplecze poprzez angażowanie większej liczby osób w działania i delegowanie zadań.  Ponadto dużej grupie łatwiej tworzyć siłę nacisku na samorządy, żądać wywiązywania się ze zobowiązań oraz pozyskiwać wsparcie finansowe i organizacyjne jednostek samorządu.